Nieuwe column Arash Kargar: Van integratie naar inclusie

Van integratie naar inclusie

Of Rob Jetten straks als winnaar uit de bus komt, wist ik tijdens het schrijven van deze column nog niet. Maar één zin uit het verkiezingsdebat blijft hangen: “Inclusie is geen luxe, maar een basiswaarde.” Die woorden raken iets essentieels. Terwijl sommige partijen roepen dat “verspillend diversiteitsbeleid moet stoppen”, klinkt bij anderen juist het besef dat vrijheid en verbondenheid samen horen. Bij de debatten ging het soms hard, vooral als het over asielzoekers ging: “We moeten grenzen sluiten, want asielzoekers ondermijnen onze cultuur.” Zulke uitspraken schetsen een beeld waarin de ander vooral als bedreiging wordt gezien.

In discussies over asielzoekers verschuift het gesprek snel naar integratie. Het wordt vaak gebracht als iets dat de ander moet doen. De toon is duidelijk: “Ze moeten zich aanpassen. Ze moeten normaal doen.” Maar wat is normaal? En is dat waar het echt om moet draaien? In werkelijkheid gaat integratie, zoals wij het framen, vooral over onze behoefte om grip te houden op een wereld die verandert — een wereld die we niet kennen en daarom spannend vinden.

Wat als we het anders doen? Minder integratie, meer inclusie. Niet zeggen: “Doe zoals wij.” Maar: “Kom zoals je bent.” Daarmee bedoel ik niet dat alles mag. Gedragingen die tegen de wet ingaan, moeten hard worden aangepakt. Maar deze blik op nieuwkomers biedt kansen. Inclusie creëert ruimte voor verschil, zonder dat iemand zijn identiteit of waarden hoeft te verloochenen. Het geeft kracht en de mogelijkheid om, binnen onze wettelijke normen, jezelf te zijn.

Dit is niet alleen wenselijk voor nieuwkomers, maar ook voor Nederland. De arbeidsmarkt staat onder enorme druk. In de zorg dreigt een tekort van honderdduizenden professionals. In techniek en onderwijs is het niet anders. Tegelijkertijd hebben we in Nederland meer dan een miljoen mensen die niet of nauwelijks meedoen — waaronder statushouders en mensen met een migratieachtergrond. Onderzoek laat zien dat inclusieve organisaties niet alleen meer talent aantrekken, maar ook beter presteren. In een tijd van vergrijzing en personeelstekorten is inclusie dus geen luxe, maar een strategie voor veerkracht en economische vooruitgang. Het is tijd om het gesprek te kantelen: van angst naar kansen, van uitsluiting naar samenwerking.

De verandering begint niet bij de nieuwkomer, maar bij ons. Bij politici die durven anders te kijken. Die asielzoekers eerder als potentie dan als bedreiging zien. We hebben deze mensen nodig. Maar zonder open blik verandert er niets. Want iemand kan nog zo goed Nederlands spreken — als wij niet écht toelaten, blijft die muur staan.

Durven we eindelijk te zeggen: jij mag zijn wie jij bent, en ik blijf wie ik ben — en dat botst niet, dat verrijkt.