Naar aanleiding van een aantal moties uit de Tweede Kamer die werden ingediend in debatten over de antiracismedemonstraties in Nederland en de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag is de staatscommissie tegen discriminatie en racisme ingesteld. De staatscommissie heeft tot taak de regering te informeren over de stand van discriminatie en racisme in Nederland door inzicht te verschaffen in de aard, omvang en oorzaken van discriminatie en racisme in Nederland op basis van wetenschappelijk onderzoek; door effecten van beleid en regelgeving op dit gebied te monitoren; een advies uit te brengen over betere waarborgen en verbetering van beleid en regelgeving om discriminatie en racisme te voorkomen en tegen te gaan.
Begin 2023 heeft de staatscommissie tegen discriminatie en racisme een werkprogramma uitgebracht op hoofdlijnen. De commissie kondigde in haar werkprogramma aan dat zij in drie fasen te werk zou gaan: 1) verkennen en kiezen; 2) uitvoeren; en 3) vertalen. Inmiddels is, op 15 december 2023, een eerste voortgangsrapportage uitgekomen met de bevindingen van fase 1. De voortgangsrapportage heeft een tweeledig doel.
Ten eerste geeft deze, op basis van de verkenningen een globaal antwoord op drie vragen uit de instellingsopdracht: wat is de stand van zaken met betrekking tot de aard, de omvang en de oorzaken van discriminatie en racisme in Nederland? Ten tweede geeft de rapportage, op basis van de keuzes die de commissie heeft gemaakt voor fase 2 (verdieping), inzicht in de vervolgwerkzaamheden van de commissie.
