“Emancipatie is geen opwaartse lijn”, schrijft Bregje Hofstede in haar artikel ‘Hoe de vrouw verdween uit de geschiedenis’ voor de Correspondent. Ze beschrijft hoe in 1919 de Afghaanse vrouwen het stemrecht verwierven (eerder dan de Amerikaanse vrouwen) en dat je in de jaren ’70 van de 20ste eeuw in Kabul in een minirok over straat kon. Dat dit nu anders is, mag duidelijk zijn. Voor wie denkt dat dit een ver van je bed show is – momenteel worden in de Verenigde Staten massaal mensenrechten teruggedraaid. Vrouwen, kinderen, zwarte mensen en mensen van kleur, migranten, mensen in armoede, mensen die ziek zijn, veteranen, boeren, noem maar op. Vandaag hebben ze minder rechten dan pakweg een maand geleden.
De verworven rechten die we hebben, kunnen ook weer worden teruggedraaid. Dat betekent dat we er zuinig op mogen zijn. Ook mogen we ons realiseren dat emancipatie niet iets is van vroeger, maar van alle tijden. Er zijn altijd groepen medemensen die minder mogelijkheden hebben. Misschien zijn er rechten op papier, in de praktijk blijkt dat vaak tegen te vallen. Opvallend dat wanneer die ongelijkheid bespreekbaar wordt gemaakt, dan zijn er mensen die dit gezeur vinden en klagen dat men vast blijven houden aan hoe het vroeger was.
Gelijke kansen vragen om blijvende actie
Internationale Vrouwendag, op 8 maart, is één van de vaste momenten wanneer we stilstaan bij deze realiteit. Emancipatie is geen lineair proces en de strijd voor gelijkheid is nooit ‘af’. Het herinnert ons eraan dat gelijke kansen niet vanzelfsprekend zijn, maar iets waar we samen aan moeten blijven werken.
Onderdeel van ons werk bij Natuurlijk Inclusief® is het geven van trainingen op het gebied van diversiteit en inclusie. Ja, we zijn experts, maar nee, we hebben niet de waarheid in pacht. Daarom nodigen we deelnemers uit hun diverse perspectieven te delen, in de veiligheid van de trainingsruimte. Veel mag gezegd worden, maar niet alles. We dulden geen uitsluiting en racisme. Ook niet als grapje. De eerste keer zeggen we er wat van. De tweede keer vragen we ons af of je wel op de juiste plek bent. Een eventuele derde keer, als die er dan tóch komt, is het antwoord daarop ‘nee’.
We maken gekke dingen mee hoor en dat hoort erbij. Als je als werknemer tegen je zin een diversiteitstraining doet, dan is er ruimte het hier over te hebben, al dan niet buiten de trainingstijd. Dan willen we het met jouw organisatie hebben over waarom het verplicht is en welke stappen goed zijn te nemen, voorafgaand aan zo’n training. Maar als je ervoor gekozen hebt om deel te nemen omdat je inclusie belangrijk vindt, dan zijn we een stuk strenger. Daar schrikken we misschien mensen mee af, dat kan, we passen vast niet bij iedereen.
De organisaties waarmee we wél matchen zijn organisaties die bereid zijn naar binnen te kijken, bereid zijn verantwoordelijkheid te nemen en in staat zijn stappen te zetten met mandaat. Die stappen variëren van een training tot een verandertraject en alles er tussenin. De deelnemers gaan van mensen die alle kleuren uit de Progress Pride-vlag weet te noemen tot aan mensen die niet weten waar D&I voor staat. Het is allemaal oké, ieder heeft een eigen beginpunt en een eigen weg te gaan.
Wat echter niet oké is, is bijdragen aan ongelijkheid, discriminatie en haat. Punt. Emancipatie is geen opwaartse lijn en inclusie is dat ook niet. Daar werken we aan, elke dag. Die verantwoordelijkheid dragen we, samen. Daar spreken we ons over uit. Niet om oude koeien uit de sloot te halen of omdat we pijn en vernedering zo fijn vinden. We doen dat omdat inclusie niet vanzelfsprekend is en we niet moeten vergeten hoe moeilijk die soms tot stand komt. Niet om terug te kijken, maar om die stip op de horizon te houden: een natuurlijk inclusief Nederland.
Fotografie: Bianca Toeps 